Scheepschronometer

Omschrijving

Engelse scheepschronometer, gesigneerd JOHN BRUCE & SONS LIVERPOOL, ca. 1890

Fraaie mahoniehouten chronometer met bijzondere gegraveerde wijzerplaat

Kast
De sobere mahoniehouten kast van deze klok is klassiek van vorm, met een onderkast, een beglaasde bovenkast en een deksel (z.g. three tier case). Aan de zijkanten van de onderkast zijn verzonken messing handgrepen aangebracht. De voorzijde is voorzien van een slot met sleutel. In de voorzijde van de bovenkast is een benen plaatje aangebracht waar eventueel nadere gegevens van de klok hadden kunnen vermeld. Het uurwerk bevindt zich zoals gebruikelijk bij scheepschronometers in een messing kuip, die cardanisch is opgehangen. Voor het vervoer kan deze ophanging vergrendeld worden. De
opwindsleutel, die is voorzien van een contrapal, zodat het uurwerk niet in de verkeerde richting kan worden opgewonden, bevindt zich in de rechter bovenhoek.

Uurwerk
Het uurwerk is opgebouwd tussen twee ronde platines en heeft een gangduur van 56 uur. Het wordt aangedreven door een veer in een veertrommel via een snek met ketting en is uitgevoerd met chronometergang, een z.g. Earnshaw spring detent escapement met uitgebalanceerde en temperatuur-gecompenseerde balans en helicoïdale veer.

Wijzerplaat
De tijd wordt aangegeven door twee verguld messing wijzers op een verzilverde wijzerplaat met een zwarte Romeinse cijferring. Onder het midden bevindt zich een aparte secondering met een zeer dunne, geblauwd stalen wijzer. In het centrum van deze ring zijn, naast het nummer van de chronometer (5141), de namen van drie belangrijke havens in Zuid-Wales vermeld Barry, Cardiff en Newport. Boven het midden is een z.g. up and down dial te zien die de gangreserve 0 – 56 (uur) met een geblauwd stalen wijzer weergeeft. Deze ring wordt geflankeerd door de aanduiding ‘Gold Medals Liverpool 1886’, hetgeen verwijst naar de prijs die Bruce kreeg tijdens de International Exhibition of Navigation, Commerce and Industry in 1886 in Liverpool. Tussen beide secundaire ringen is de signering gegraveerd: JOHN BRUCE & SONS, South Castle S t , LIVERPOOL, MAKERS TO THE ADMIRALTY. De wijzerplaat wordt afgeschermd door een vlak glas met facet.

Achtergrond
Nadat John Harrison een betrouwbare scheepschronometer had ontwikkeld, zo rond 1860, werd het navigeren op zee sterk verbeterd en nam het aantal scheepsrampen sterk af. In de 19de eeuw nam de productie van scheepschronometers enorm toe aangezien ieder zeevarend schip er een nodig had. Deze productie duurde tot diep in de 20ste eeuw toen GPS systemen beschikbaar kwamen voor de plaatsbepaling op zee en chronometers overbodig werden.

De maker
Het moge duidelijk zijn dat John Bruce zijn vak verstond en uitstekende chronometers afleverde. Hij begon zijn carrière in 1867 en schopte het behalve tot maker voor de admiraliteit tot hofmaker van de koningin van Spanje. Pas is 1972 werd het bedrijf overgedaan aan J. Sewell.

Literatuur
Tony Mercer, Chronometer Makers of the World, Londen, 2004, blz. 195

Kenmerken

Herkomst Groot-Brittannië
Periode 1890
Hoogte 20 cm
Breedte 18.5 cm
Diepte 18.5 cm
Referentie 01630
Prijs VERKOCHT