Engelse Lantaarnklok

Omschrijving

Stoere klok in messing en staal
Gemaakt door Edward Stanton in London
Een Engelse lantaarnklok met slagwerk en wekker, gemaakt omstreeks 1690.

Kast
De messing kast is klassiek van vorm voor lantaarnklokken met een prominente wijzerplaat, aan de zijkanten deuren, aan de achterzijde een ijzeren plaat met de wekker en twee afstandspennen, en een ophangbeugel, bevestigd aan de bovenplaat. Hert geheel wordt bekroond door een bel in een belkruis met rondom ajourgezaagde frets. Op de hoeken bevinden zich vier pilaren met aan de bovenzijde gedraaide pinakels en aan de onderzijde knoppen. De voorste fret is gegraveerd met bloem- en bladmotieven.

Wijzerplaat
De messing wijzerplaat is eveneens gegraveerd met blad- en bloemmotieven, met boven het midden de signering:

Edward Stanton
Londini

De tijd wordt aangegeven met één ijzeren wijzer op een cijferring die verdeeld is in uren met Romeinse cijfers, halve uren met een gegraveerd leliemotief en kwartieren met een streep in een ring aan de binnenzijde. Achter de wijzer bevindt zich een wekkerschijf met Arabische uurcijfers, waarbij de wektijd wordt aangegeven door de staart van de wijzer.

Uurwerk
Het door gewichten aangedreven uurwerk, met een gangduur van een dag, bestaat uit gaand-, slag- en wekkerwerk. Het gaandwerk is uitgevoerd met oorspronkelijke spillengang en een korte slinger met een peervormig slingergewicht, die binnen de kast heen en weer beweegt. Dit is een ongebruikelijke constructie (meestal bevindt de slinger zich achter de kast). Het door een sluitschijf geregelde slagwerk geeft de uren voluit op de bel aan. De klok is tevens uitgerust met wekkerwerk met een afzonderlijke, speciaal gevormde hamer.

De maker
Edward Stanton werd geboren omstreeks 1641. Hij werd via de Clockmakers’ Company in december 1655 leerling bij Francis Bowen in Leadenhall Street, London, die op zijn beurt leerling was van William Bowyer, de beroemde lantaarnklokkenmaker van het eerste uur, ook gevestigd in Leadenhall Street.
Tussen 1658 en 1662 ging Edward Stanton over naar een andere meesterklokkenmaker, waarschijnlijk na de dood van Francis Bowen, namelijk Nathaniel Allen (overl.1662). Edward Stanton voltooide zijn leerlingschap waarschijnlijk in december 1662 en deze werd dan ook voltooid verklaard door de
Company bij de daarop volgende vergadering in januari 1663. Hij had zijn werkplaats ook aan de Leadenhall Street, misschien wel in hetzelfde pand. Bowyer, Bowen, Allen en Stanton vonden dit kennelijk een goede locatie en bij de Grote Brand van 1666 bleek dit een gelukkig keuze want de brand stopte
vlak bij Leadenhall Street! Stanton was meer dan een halve eeuw actief als klokkenmaker. Degenen door wie hij werd opgeleid maakten uitsluitend lantaarnklokken. Stanton daarentegen maakte naast lantaarnklokken ook staande klokken en tafelklokken. Al zijn lantaarnklokken die bekend zijn hebben of hadden spillengang met korte slinger, waarvan de meeste later zijn omgebouwd tot ankergang met lange slinger om de nauwkeurigheid te verbeteren. Ze zijn op verschillende manieren gesigneerd ‘Edward Stanton in Leaden Hall Streete, Londini’, ‘Edward Stanton Londini’, of ‘Edward Stanton London’. Uiteraard zijn er variaties in het ontwerp en de stijl van zijn klokken die zijn gemaakt gedurende zijn lange carrière. Echter, zijn lantaarnklokken lijken heel sterk op elkaar, hetgeen niet zo verbazend is aangezien Stanton zijn eigen klokken graveerde (hij was ook graveur). In maart 1702 werd Stanton ziek alhoewel niet bekend is wat hij had, maar hij bleef de bijeenkomsten van de Clockmakers’ Company bijwonen. Hieraan kwam in 1715 vrij plotseling een eind, vermoedelijk omdat hij overleed. Hij moet toen ongeveer 75 jaar oud  geweest zijn.

Literatuur
Brian Loomes, Lantern Clocks, Ashbourne, 2008, pp.501-02; Clocks Magazine,
January, 2009.

Kenmerken